Ulicu Milentija Popovića nemoguće je izbeći. Ovo je jedna od najprometnijih novobeogradskih ulica kojom špartaju „devedesetpetica“ i tramvaji i najbrža veza između centra i savskih blokova. Deli je i auto-put kroz Beograd. Tu je i nekada najluksuzniji beogradski hotel, malo dalje još jedan sličnog sjaja, najduža zgrada u Beogradu, začetak novobeogradskog Sitija i, naravno, Centar „Sava“ i TC „Ušće“.
Uzimajući sve ovo u obzir, reklo bi se da taj Popović mora da je bio neka jako značajna ličnost beogradske, srpske i javne scene, pa je samim tim i čudnije što bi većina stanovnika (Novog) Beograda na pitanje: „Znate li ko je Milentije Popović?“, odgovorila iskreno sa: „Ne znam“.
Crnotravac koji nije izgradio Beograd
Pre nego što je dospeo u imenik beogradskih ulica, Milentije Popović život je započeo u Crnoj Travi usred Balkanskih ratova. Poreklom iz ugledne i bogate porodice, imao je priliku da se posle završene gimnazije u Leskovcu zaputi na školovanje u Beograd. O moći porodice govori i to da su u prestonici posedovali nekoliko višespratinica koje je otac Milić izgradio. Ovde završava za saobraćajnog inženjera, a u slobodno vreme počinje se interesuje za socijalističke ideje. Mada danas to možda zvuči čudno, ali u to vreme se oko Komunističke partije okupljao čitav jedan sloj naprednih omladinaca iz dobrostojećih kuća, koji su pokušavali da promene svet i izbore se za čovečnije uslove života i rada onih koje su porodice višeg imovinskog stanja iskorišćavale.
Pored Milentija, u ovom kružoku nalazila su se i njegova braća Miodrag i Milivoje. Dok je najstariji Milentije napredovao na partijskoj lestvici od partijskog istruktora Okružnog komiteta KPJ do člana Agitpropa (odeljenja KPJ zaduženog za agitaciju i propagandu komunističkih ideja), mlađi Miodrag je bio aktivan na terenu. Više puta je hapšen zbog učešća na demonstracijama i deljenja letaka. Najmlađi Milovoje je, pak, kao odani komunista pred Drugi svetski rat prodao jednu od porodičnih zgrada i čitav iznos od milion dolara poklonio partiji.
Rat je unevo veliku pometnju u porodici Popović. U početku, Milivoje se nalazio u Beogradu i kao prvi čovek prestoničkih komunista organizovao pokret otpora. Zbog sve većih progona koje su organizovali okupatori i domaći saradnici, napušta grad i odlazi u partizane. Tokom naredne četiri godine biće u samom vrhu oslobodilačkog pokreta, uglavnom na mestu političkog komesara Četvrte proleterske crnogorske udarne brigade i Oficirske škole pri Vrhovnom štabu NOV. Bio je i jedan od poslanika na zasedanju AVNOJ-a u Jajcu, kao i član NOB skupština Srbije i Jugoslavije. Porodica ipak ne prolazi bez žrtava. Najmlađi brat Milivoje zarobljen posle bitke na Sutjesci i upućen u zloglasni Jasenovac. Slobodu ipak nije doživeo, poginuo je u proboju iz logora 1945. godine.
Rezolucija Informbiroa i tragedija jedne porodice
U novoj državi karijera Milentija Popovića nastavila je da munjevit uspon. U spisak zaduženja uspeo je da upiše i mesto poverenika unutrašnjih poslova Srbije u prvoj poratnoj vladi, ministara spoljne trgovine, a zatim i finansija, člana SIV-a, generalnog sekretara Socijalističkog saveza radnog naroda Jugoslavije, poslanika skupština Srbije i SFRJ, centralnog komiteta Saveza komunista, i tako dalje.
Kao zakleti komunista bio je beskompromisan i prema svojoj porodici. Kada je donesena čuvena rezolucija Informbiroa, ovaj potres dotakao je i porodicu Popovića. Jedna od žrtava čistke bio je njegov brat Miodrag, koji je završio na Golom otoku. Svaku molbu da pomogne bratu da izađe iz nemilosti, Milentije je odlučno odbijao. Ova odluka je dovela do toga da po oslobođenju iz zatvora mlađi brat zapadne u tešku depresiju od koje se godinama lečio.
Njegova osveta je došla na krajnje neobičan način. Naime, posle uspešnog lečenja, Miodrag se vratio studijama književnosti i postao profesor na Filološkom fakultetu. Njegovo ime zapamtile su generacije studenata koje su učile iz njegovih udžbenika o srpskom romantizmu.
Zaustavljen u koraku
Za to vreme, Milentije i dalje hita ka vrhu. Na samom vrhuncu bio je na mestu predsednika Savezne skupštine, pozicija koja je značila da je praktično druga ličnost u Jugoslaviji, odmah iza samog Josipa Broza Tita. Zato ne treba da čudi da je njegova iznenadna smrt 8. maja 1971. godine potresla državu do same srži.
Šta je izazvalo prerani odlazak jedne naizgled nesalomive ličnosti, koja je bila odlučna čak i u trenucima kada je preživljavala velike lične tragedije, pokušao je decenijama kasnije da odgonetne Pera Simić. Naime, ovo su bile burne godine u kojima je slika socijalističke utopije počela da puca. Kao kontra-teža obračunu sa zagrebačkim nacionalistima okupljenim oko Hrvatskog proljeća, Tito je spremao čistku liberalnih srpskih komunista. Među njima se, navodno, nalazio i Popović. Da li je žučni sastanak sa Titom nekoliko dana ranije uticao na to da u toku privatne bioskopske projekcije u sali dvora na Dedinju doživi fatalni srčani udar, ostaće nerazjašnjeno.
Bez obzira na sve ove događaje, Partija se sa velikiimm poštovanjem zahvalila svom najvernijem vojniku. Sahranjen je u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju, jedna od prvih ulica Novog Beograda dobila je njegovo ime, a brojne škole i kulturne institucije u Srbiji nazvane su po njemu.
Sa raspadom SFRJ sve se očekivano menja. Ime nekada najmoćnijeg čoveka Srbije danas je gotovo potpuno palo u zaborav. Od brojnih škola i obrazovnih centara ostala je jedna u njegovoj rodnoj Crnoj Travi, spomenik u Vlasotincu, kao i zapušteni spomenik u šipražju ispred malog trgovačkog centra u novobeogradskom Bloku 23. Ono što je posebno zanimljivo je da je ostao i naziv ulice, iako su okolni bulevari AVNOJ-a i Lenjina poneli nova, prigodnija imena.
Zašto je to tako, ostaje još jedna od (novo)beogradskih misterija.
Izvor/Foto: 011 info/wikipedia
