Na konkursu za muzeje i panoramski točak na Ušću pobedio tim predvođen profesorom Branislavom Mitrovićem.
Osamnaest idejnih rešenja nove zgrade Prirodnjačkog muzeja bilo je u trci za izbor najboljeg na urbanističko-arhitektonskom konkursu za područje Parka prijateljstva – Ušće, koji je raspisan novembra prošle godine.
Naručilac nadmetanja je bio Prirodnjački muzej kako bi rešio višedecenijski problem neadekvatnog smeštaja.
Zadaci za učesnike -Urbanistički i arhitektonski
Na konkursu se tražilo da se definišu lokacije za dva muzeja – Prirodnjački i Muzej umetnosti 21. veka, akvarijum i panoramski točak.
Drugi zadatak je bio da se arhitektonski oblikuje zgrada Prirodnjačkog muzeja.
Budući Prirodnjački muzej prostiraće se na 15.000 kvadratnih metara, parcela na kojoj će biti sagrađen imaće 4.800 kvadrat, a zgrada može da bude visoka maksimalno 20 metara.
Za muzej umetnosti 21. veka planirano je da bude u blizini postojećeg Muzeja savremene umetnostina javnoj zelenoj površini parka na prostoru od 8.300 kvadrata. Sama zgrada će imati 25.000 kvadratnih metara.
Akvarijum će se prostirati na 5000 m2. Glavni akvarijum imaće zapreminu od dva miliona litara, a godišnje će ga, procenjuje se, posetiti do 600.000 ljudi.
Panoramski točak treba da bude visok maksimalno 85 metara, a oko točka ćje određena bezbednosna zona od 120 metara u okviru koje nije dozvoljena izgradnja niti postavljanje objekata.
NAGRAĐENI RADOVI
Prva nagrada u iznosu od 2.500.000,00 dodeljena je jednoglasno radu sa
Autorskom šifrom YX17911 – radnom šifrom 02
Autori: akademik prof. Branislav Mitrović, dipl. inž. arh; doc. dr Đorđe Alfirević, dipl. inž. arh; Uroš Majstorović, mast. arh; Dušan Grujović, mast. arh. i Dušan Međedović, mast. arh.
Projektanti: Ivana Lakić, mast. arh. i Stefan Lakić, mast. arh.
KONCEPT POBEDNIČKOG RADA
Predloženo rešenje predstavlja simbiozu otvorenog i zatvorenog prostora u okviru jedinstvenog sklopa. Smena godišnjih doba menja deo priobalja koje je uključeno u sklop muzeja pa objekat asocira i na živi organizam koji prikazuje diktat prirode i cikličnost vremenskog toka.
Prirodni ekosistem proizveden je u muzejski eksponat.
Povezvanje zatvorenog i otvorenog prostora u jednu celinu posledično stvara čvorište osnovnih elemenata – tla, vode i vazduha koji prikazuju temeljnu strukturu univerzuma. Korisnici se postavljaju u samo središte događaja i to kao učesnici i posmatrači, određujući sami mogući intenzitet prisustva u datom prostoru kao i meru njegovog sagledavanja. Koncept je utvrđen i studioznim, sveobuhvatnim tretmanom šireg okruženja, to jest anketnog obuhvata konkursa gde su svi zadati elementi spregnuti u stabilnu urbanističku kompoziciju.
Urbanistički koncept:
Okosnica uređenja konkursne prostorije je pešački pravac jugoistok – severozapad na koji se vezuju novi sadržaji parka na Ušću. Na jugoistočnom kraju trase nalazi se pristup parku sa „Brankovog mosta„ posle čega se ozelenjenom promenadom dolazi do Muzeja 21 veka te, preko kompleksa prirodnjačkog muzeja potez biva akcentiran panoramskim točkom. Muzejski kompleks je postavljen u severozapadnom delu konkursne parcele i pruža se, linearno, duž obale rukavca Dunava , naspram Velikog ratnog ostrva. Deo obale i pripadajuće akvatorije pomenutog rukavca uključen je u sklop muzeja predstavljajući njegov „otvoreni„ deo. Krećući se opisanim pravcem, posetioci se uvode u središte muzejskog kompleksa gde se njihova kretanja razlažu na deo koji prati rub obale i trasu-most koja se pruža preko vodene površine. Kolski pristup garaži kompleksa ostvaren je sa bulevara Nikole Tesle. Kompleks je postavljen iza zaštitnog bedema priobalja dok je njegov otvoreni deo – akvatorija prepuštena menama godišnjih doba. Zatvoreni deo muzeja je pokriven „zelenim„ krovom pa se, vizuelno, utapa u morfologiju terena, koji će biti u celosti dostupan javnosti.
DRUGONAGRAĐENO REŠENjE
Druga nagrada u iznosu od 1.250.000,00 dodeljena je većinom glasova radu sa
Autorskom šifrom HB69069 – radnom šifrom 07
Autori: Dušan Stojanović, dipl. inž. arh. i Pavle Stamenović, dipl. inž. arh.
Saradnici- projektanti: Đorđe Jovanović, mast. inž. arh; Vesna Janković, mast. inž. arh; Andrej Jovanović, mast. inž. arh; Mina Matković, B. Arch. i Nikola Jocić, B. Arch.
KONCEPT REŠENjA
Prostor Prirodnjačkog muzeja, predloženim arhitektonskim konceptom postaje protočan za prirodu, a pozivajući za posetioce. Podizanjem osnovnog volumena muzeja od tla, autori uvlače prostor prirode u pristupni plato i prizemnu etažu objekta. Ali to podizanje osnovnog volumena je pokrenuto, strukturirano kroz dva nivoa, tako da gradi dinamiku kretanja ali i artikulaciju različitih sadržaja dostupnih publici unutar jedinstvenog prosvetljenog volumena ulaznog hola. Ovim postupkom, istovremeno se otvaraju neprekinute vizure na park i okruženje, koje svakom korisniku omogućavaju doživljaj povezanosti sa prirodom.
Mekana geometrija pristupnih staza, pristupnih i ulaznih platoa, podignutog volumena ali i unutrašnjih elemenata strukture objekta govori o izvesnoj pažljivosti prema kontekstu u kome se gradi, o uvažavanju prirode, prirodnog ambijenta i fragilnih balansa između građenog i prirodnog. Takva arhitektura, povučena u drugi plan, sa ciljem da se fokus stavi na razumevanje, uvažavanje i čuvanje prirode, važan je arhitektonski doprinos misiji i zadacima koje jedna ovakva institucija, kao što je prirodnjački muzej, ima.
URBANISTIČKA POSTAVKA
Predložena pozicija objekta Prirodnjačkog muzeja prati dominantne pravce formirane građenom strukturom u susednim blokovima, koji predstavljaju neposredno okuženje konkursnog obuhvata, odnosno parka. Po poziciji i orjentaciji, objekat Prirodnjačkog muzeja neposredno se nadovezuje na jake pravce kula „Ušće“ 1 i 2, formirajući tako jedan harmoničan sklop masa sa stanovišta poštovanja i razvijanja postojeće urbanističke matrice. Blizina bulevara Nikole Tesle, omogućava lak pristup programima muzeja čak i za veće grupe i vođene posete, ali tako da tokove publike ne uvlači duboko u park, i time ne narušava zeleni fond i odvijanje postojećih javnih programa poput rekreacije, na čitavom potezu od Brankovog mosta do Hotela Jugoslavija. Ovakvom urbanističkom postavkom po obodu konkursnog obuhvata, primat se daje parku i kontinuitetu kretanja kroz njega.
TREĆA NAGRADA
Autorska šifra OO00040; Radna šifra 01
Autori: prof. arh. Dejan Miljković, predstavnik tima; arh. Vida Nedeljković; arh. Luka Rajšić i arh. Jelena Milinković
Saradnici na projektu: prof. arh. Dejan Vasović ( konstrukcija) i student Milovan Srećković
Rad je izrađen u okviru biroa „Dejan Miljković arhitekti“ d.o.o.
KONCEPT TREĆENAGRAĐENOG REŠENjA
Osnovna ideja predloženog rešenja je arhitektonska interpretacija materijala prirode, odnosno u ovom slučaju, konkretno minerala Pirita. Neočekivana pravilnost geometrije ovog prirodnog materijala podloga je za rešenje izrazito jake forme i specifične geometrije. Kompozicija masa ponuđena u ovom radu, oblikovno je veoma izražajna, sugestivna. Time se postiže znakovitost i prepoznatljivost objekta u kontekstu, ali opet sa mogućnošću da se u isti taj kontekst, objekat i utisne. Jasna geometrija i determinisana struktura objekta omogućavaju lako odvajanje i čitljive odnose različitih programa muzeja. Dvojakim tretmanom forme i organizacije prostora, ovo rešenje lako i precizno odvaja zone koje su dostupne publici od onih u koje ona nema pristup.
URBANISTIČKO REŠENjE
Urbanistička postavka ovog rešenja, pre svega postavlja jedan sklop komplementarnih programa kulture, odnosno muzejski distrikt ili grupaciju, a onda u okviru toga sklopa traži ravnotežu i poziciju programa Prirodnjačkog muzeja. Naglasak u urbanističkoj kompoziciji je na povezivanju sadržaja duž poteza od Brankovog mosta ka Zemunskom keju, sa programski veoma balansiranim grupisanjem sadržaja zabave uz Dunavsko priobalje koje je već posvećeno sličnim sadržajima i sadržaja kulture u okviru bloka okrenutog Savskom priobalju i pogledu na stari deo grada.
JEDNAKOVREDAN OTKUP
Autorska šifra FL12255; Radna šifra 16
Autori i saradnici: Natalija Mrdović, B. Arch; Nemanja Čulić, B. Arch; Sara Dimitrijević, B. Arch; Katarina Popović, B. Arch i Mihailo Miljanić, B. Arch.
KONCEPT
Objekat muzeja je osmišljen kao vizuelni odraz neposrednog okruženja, odnosno, formirana je metafora supremacije prirode nad artificijelnim svetom. Na taj način, priroda dobija ulogu stožera konceptualnog iskaza. Njena „sveprisutnost„je u ovom slučaju dovedena do krajnosti; morfologija sklopa ima ulogu interfejsa između „dela ljudskih ruku„ i izvornog okruženja. Postavka na terenu, konfiguracija preoblikovanog tla na kome se objekat nalazi i njegov oblik, potvrđuju stav autora o sugestiji „totalne prirode„. Podudarnost morfologija prirodnog postamenta i sklopa uspostavlja stanje međusobnog odraza.
Objekat muzeja je postavljen u delu konkursne zone južno od hotela Jugoslavije. Formirani breg okružuje bazu sklopa koji se razvija po vertikali u obliku obrnute piramide. Ulazak u unutrašnjost objekta je, zbog toga, naglašen kao procep u pokrenutom tlu. Na stranama pomenutog brega, prema reci je formirano otvoreno gledalište, sa jugoistočne strane pristup unutrašnjosti objekta a sa severozapadne parking i deo sa pomoćnim sadržajima i službenim ulazom.
JEDNAKOVREDAN OTKUP
Autorska šifra BV83250; Radna šifra 18
Rad je urađen u okviru studija „AKVS arhitektura“ Beograd
Autori: Anđela Karabašević Sudžum i Vladislav Sudžum
Projektanti: Vuk Zlatković, Filip Popović, Marija Matijević i Mrđan Keković
KONCEPT
Sve fundamentalne odrednice predloženog rešenja, od urbanističke postavke, preko strateškog programiranja sadržaja, do izuzetno promišljene i nadopunjujuće sprege konstruktivnog sistema, materijalizacije i funkcije, komuniciraju snažno i nedvosmisleno stav autora – „prožimajuće sa parkom (prirodom)“ naspram „u parku“. Namera ovog rešenja je da kreira poroznu granicu -interfejs artificijelnog i prirodnog, kao mesto interakcije i integracije. Zamagljena, porozna granica između strukture Prirodnjačkog muzeja i parka, nenametljiva struktura koja teži da sraste sa prirodom, sugestivno priča o tome kakav bi karakter odnosa čoveka i prirode trebao biti. Sa druge strane ovo rešenje ostvaruje i značajnu otvorenu površinu „datu“ javnosti, gde se u vidu kako vertikalne tako i horizontalne kontinuacije vidikovca kreira spektakl doživljaja prirode paralelno sa spektaklom doživljaja postavke muzeja. Snažnu poruku nosi stav autora – spektakl prirodnog dominira nad mogućim spektaklom arhitektonskog dela.
Istu nameru pokazuje i urbanističko promišljanje autora o parkovskoj celini od neprocenjivog značaja za Grad Beograd. Dispozicijom zadatih sadržaja, ovo rešenje čuva srce – središnji prostor parka bez ikakve graditeljske intervencije. Valjalo bi zabeležiti za buduća razmišljanja i zaključak autora o dispoziciji, zauzetosti i visini budućeg Muzeja umetnosti 21. veka – paviljonske razbijene strukture koja po zauzetosti i visini prati volumetriju Muzeja savremene umetnosti. U skladu sa savremenim principima promišljanja kapitalnih parkovskih površina, kakva je ova, autori predlažu mikro intervencije – sadržajne aktivatore za neformalna okupljanja, nasuprot grandioznim alejama, platoima i objektima spektakla.
ŽIRI
Sprovodilac konkursa: Društvo arhitekata Beograda, www.dab.rs.
Do predviđenog roka predato je digitalno, ukupno 18 konkursnih radova.
Žiri je radio u sastavu:
Predsednik žirija:
– prof. Ivan Rašković , arhitekta
Članovi žirija:
– Zoran Vapa, dipl.inž.građ., posebni savetnik ministra kulture
– Danijela Vanušić, master istor.umetn., v.d. pomoćnika ministra kulture
– Slavko Spasić, viši kustos, direktor Prirodnjačkog muzeja
– Marko Stojčić, arhitekta, Glavni gradski urbanista
– Milka Gnjato, arhitekta
– docent dr Milena Kordić, arhitekta
Zamenik člana žirija: dr Boris Ivančević, muzejski savetnik
Konsultant : dr Marija Lalošević, arhitekta, Urbanistički zavod Beograda
Izvestioci su radili u sastavu:
– Tamara Petrović Komlenić, arhitekta
– dr Jelena Bogosavljević, arhitekta, asistent Arhitektonskog fakulteta u Beogradu
