Početak gradnje počivališta na Novom bežanijskom groblju bio planiran još pre tri godine i to na gotovo 4.000 kvadrata. – Tu bi se sahranjivali sugrađani koji su dali veliki doprinos gradu
Ideja da prestonica dobije aleju zaslužnih Beograđana gde bi bili sahranjeni ljudi koji su svojim radom doprineli da grad bude bolji, lepši, prepoznatljiviji… nešto je o čemu se priča nekoliko godina unazad, ali i nešto što je trebalo da bude realizovano još pre tri godine. Projekat aleje bio je u završnoj fazi 2021. godine, a njena izgradnja na Novom bežanijskom groblju trebalo je da počne sredinom te godine. Trebalo je, ali nije.
Ova priča ponovo je pokrenuta posle smrti čuvenog foto-reportera Tomislava Tome Peterneka i umetnice Slađane Milošević, koji nisu sahranjeni u postojećoj Aleji zaslužnih građana na Novom groblju, a veliki deo kulturne javnosti smatrao je im je tu mesto. Odluku o tome glasanjem doneo je Privremeni organ grada, a jedan od razloga je možda i taj što u postojećoj aleji ima još sasvim malo mesta za sahranjivanje. Zbog toga bi izgradnja aleje zaslužnih građana Beograda bilo jedno od rešenja kojim bi se ispoštovale one „veličine” koje su doprinele šarmu metropole na Balkanu.
Na pitanja šta se dešava sa projektom izgradnje beogradske aleje, da li je on još u opticaju i kada bi moglo doći do njegove realizacije u Javnom komunalnom preduzeću „Pogrebne usluge” rekli su da je projekat za ovu posebnu parcelu na Novom bežanijskom groblju završen.
– Dinamika realizacije zavisiće od naših razvojnih prioriteta, koji su neophodni za zadovoljavanje potreba svih naših sugrađana – rekli su u „Pogrebnim uslugama”.
Kako je „Politika” pisala 2021, bilo je planirano da se u novoj aleji na površini od 3.906 kvadratnih metara izgrade četiri betonske konhe (polukupole) sa po pet grobnica u četiri reda.
Prva faza obuhvatala bi izgradnju tri konhe, zatim 75 grobnica u četiri reda, 44 kasete rozarijuma i tri zida kolumbarijuma sa okvirno 60 kaseta.
Sahranjivanje u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju, kao i sahranjivanje u tada planiranoj aleji na Novom bežanijskom groblju trebalo je da bude regulisano, kako je objasnio pokojni Dragan Baltovski, tadašnji direktor JKP „Pogrebne usluge”, gradskom Odlukom o uređivanju i održavanju grobalja.
Na osnovu te odluke, u aleju mogu da budu sahranjene osobe koje su u toku života dobile najviši stepen odlikovanja Republike Srbije, akademici Srpske akademije nauka i umetnosti i počasni građani Beograda, odnosno oni ljudi koji su stekli Nagradu grada Beograda. Izuzetno, po toj odluci gradonačelnik može da odluči da i druge osobe mogu da budu sahranjene u Aleji zaslužnih građana, ako su u toku života bile istaknute u oblasti u kojoj su delovale. Predlog da se posmrtni ostaci zaslužnog lica sahrane u ovoj aleji daje institucija čiji je preminuli bio član, uz prethodnu saglasnost supružnika ili članova uže porodice. Uz predlog podnosilac dostavlja i mišljenje resornog nadležnog ministarstva ili organizacione jedinice Gradske uprave grada Beograda, iz oblasti u kojoj je ta osoba bila istaknuta i svojim radom dala doprinos javnom životu grada i republike.
Pošto je te 2021. godine u postojećoj Aleji zaslužnih građana na Novom groblju bilo popunjeno oko 800 mesta, krenulo se u njeno proširenje za još pedesetak. Sada su, kako je pre neki dan rekao Aleksandar Šapić, predsednik Privremenog organa grada, popunjena 854 mesta i ostalo je još 19 praznih.
U proseku se od formiranja aleje godišnje sahranjivalo po 16 osoba, ali je 2019. sahranjeno 23, a 2020. godine 25 osoba.
Aleju zaslužnih građana koja postoji na Novom groblju treba razlikovati od Aleje velikana koja se takođe nalazi na ovom počivalištu. U Aleji velikana su sahranjene značajne ličnosti s kraja 19. i početka 20. veka. Među njima su general Miloš Vasić, pisac Petar Kočić, naučnik Jovan Cvijić, heroina Velikog rata Milunka Savić, začetnik socijaldemokratije Dimitrije Tucović, političar Nikola Pašić, zadužbinar Ilija Milosavljević Kolarac…
Pedeset pet godina od prve sahrane
Prva osoba sahranjena u grobnicama Aleje zaslužnih građana, koju je projektovao arhitekta Svetislav Ličina, bio je Branko Jevremović, sudija Ustavnog suda Jugoslavije (sahrana je obavljena 28. 4. 1969. godine). Ali su, nakon njenog formiranja, 1965. godine u ovu aleju preneti i posmrtni ostaci studenta prava i člana Komunističke partije Žarka Marinovića, koji je ubijen 4. aprila 1936. za vreme studentskog štrajka.
